هدف های تحقیق:

مفاهیم ساختار،‌ رفتار، عملکرد (SCP[1]) بازار تحت عنوان عناصر سه گانه بازار در ادبیات اقتصاد مطرح هستند که نحوه ارتباط این عناصر و چگونگی اثرگذاری متقابل آنها مورد اختلاف نظر اقتصاددانان و مکاتب مختلف اقتصادی است. مطالعات اولیه پیرامون رابطه بین عناصر سه گانه بازار در ابتدا توسط مکتب «ساختار گرایی» مطرح شد. این مکتب با معرفی مفهوم موانع ورود و تاثیر آن بر رفتار و عملکرد اقتصادی بنگاه حایز اهمیت ساختار بازار تاکید نمودند و معتقدند بنگاه ها در صنایع متمرکز به طور متوسط دارای نرخ سودآوری بیشتری هستند و به طور کلی سودآوری بنگاه ها در صنایع مختلف همبستگی مثبتی با ویژگی های ساختاری بازار مثل سطح تمرکز دارد. بر اساس این رویکرد، عملکرد بازار که با شاخص هایی مثل سودآوری، رشد و پیشرفت فنی قابل بیان است، کاملاً تحت تاثیر رفتار بنگاه ها و رفتار نیز متاثر از ساختار بازار شکل می گیرد. ساختار بازار نیز عمدتاً متاثر از اندازه نسبی و مطلق بنگاه ها و نیز شرایط حاکم بر بازار برای ورود بنگاه های جدید و یا امکان خروج آسان و کم هزینه بنگاه ها از بازار و کشش قیمتی تقاضای بازار می باشد. بر اساس این رویکرد رای علیت میان عناصر بازار از ساختار، به رفتار و سپس عملکرد میباشد. در واقع پیام اصلی فرضیه ساختار- رفتار عملکرد این است که نسبت تمرکز بالاتر به سودآوری بیشتر منجر میشود (صدرایی جواهری، ۱۳۹۰). در نقطه مقابل مکتب ساختار گرایان مکتب شیکاگو[۲]قرار دارد که از دهه ۵۰ میلادی در دانشگاه شیکاگو شکل گرفته برخلاف مکتب ساختار گرایان، طرفداران این مکتب جهت علیت را از عملکرد بازار که در کارایی، پیشرفت فنی، نرخ سود آوری، میزان تولیدع فروش صادرات و اشغال منعکس میشود به رفتار و ساختار می دانند. از سوی دیگر، مکتب رفتارگرایی[۳] معتقدند است الگوی رفتاری بنگاه ها، عامل اصلی و موثر در شکل گیری عملکرد بازار است (خداداد کاشی ۱۳۷۷). هدف این مطالعه در واقع بررسی این موضوع است که میزان تمرکز در صنایع چه نقشی در سودآوری به عنوان یکی از متغیرهای عملکرد یک بنگاه وضعیت ایفا می کند.

۴) سوالات یا فرضیه های تحقیق (بیان روابط بین متغیرهای مورد مطالعه):

-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با ارزش افزوده اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد

-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری کار بر حسب هزینه های پرسنلی رابطه معناداری وجود دارد.

-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری سرمایه بر حسب کل دارایی ها رابطه معناداری وجود دارد

-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری سرمایه بر حسب دارایی های ثابت رابطه معناداری وجود دارد.

۵) چهارچوب نظری تحقیق:

یکی از مباحث بحث برانگیز در اقتصاد صنعتی، بحث ساختار بازار می باشد. ساختار هر بازار، با توجه به درجه ی تمرکز، موانع ورود و خروج به بازار و صرفه های مقیاس اندازه گیری میشود. گروهی از اقتصاد دانان به ویژه ساختار گرایان معتقدند که اندازه ی تمرکز، شاخصی از قدرت بازاری در هر بازار میباشد. در مورد رابطه ی بین ساختار بازار و سودآوری، با وجود این که متخصصان اقتصاد صنعتی بر رابطه ی مثبت این دو صحه می گذارند و در این خصوص اتفاق نظر دارند، اما تفسیر آن ها از این رابطه ی مثبت متفاوت است، که در این به آن پرداخته می شود. ابتدا به بررسی تمرکز به عنوان معیاری از ساختار و سپس به ارتباط تمرکز (ساختار) و سودآوری (عملکرد) پرداخته می شود.

تمرکز بازار عبارت است از چگونگی توزیع بازار بین بنگاه های مختلف و یا به عبارت دیگر، تمرکز بازار دلالت بر آن دارد که چه میزان از کل تولیدات بازار یک محصول معین در اختیار تعداد محدودی از بنگاه های بزرگ می باشد. برای اندازه گیری تمرکز در یک بازار و یا صنعت معین می بایست به تعداد بنگاه ها و اندازه ی نسبی آن ها توجه کرد.

برای اندازه گیری تمرکز در یک بازار ابتدا باید سه نکته روشن باشد:

۱)تعیین حدود بازار مورد بررسی، یعنی بر اساس یک روش قابل قبول، بنگاه های مختلف در بازارهای مختلف تقسیم بندی شوند.

۲) انتخاب متغیری که بر حسب آن اندازه ی بنگاه ها و بازار ارزیابی شود.

۳) انتخاب یک شاخص آماری برای اندازه گیری میزان تمرکز

از جمله مهمترین شاخص های تمرکز می توان به شاخص های: ۱- نسبت تمرکز n بنگاه ۲-شاخص هرفیندال- هرشمن ۳-شاخص هانا و کی ۴-شاخص آنتروپی اشاره کرد.

ارتباط تمرکز و سودآوری

با استفاده از معادله ی سود می توان به بررسی ارتباط میان تمرکز و سودآوری پرداخت. میزان کل تولید در صنعت را می توان به صورت رابطه ی زیر نشان داد.

Q=q1+Qi

که در این رابطه Q میزان کل تولید صنعت و qi میزان تولید بنگاه i ام و Qiمیزان تولید کل بنگاه های صنعت غیر از بنگاه i ام را نشان می دهد.

با وجود این که متخصصان اقتصاد صنعتی بر رابطه ی مثبت تمرکز و سودآوری صحه می گذارند و در این خصوص اتفاق نظر دارند. اما تفسیر آن ها از این رابطه ی مثبت، متفاوت می باشد. ساختارگرایان معتقدند هم بستگی مثبت بین نرخ تمرکز و نرخ سود آوری از طریق نظریه ی قدرت بازاری قابل توجیه است. آنها معتقدند ساختار بعضی از صنایع به نوعی است که امکان همکاری و ائتلاف رقبا را فراهم می کند و آنها با در دست گرفتن بازار بر بازار مسلط می شوند و لذا از یک سو نرخ تمرکز افزایش می یابد و نرخ بازدهی بالا برخوردار می شوندع اما طرفداران مکتب شیکاگو به ویژه دمستز بر این امر تاکید دارند که رابطه ی مثبت تمرکز و نرخ سود آوری ناشی از عملکرد و کارآیی برتر بنگاه های موفق می باشد. دمستز معتقد است کارایی برتر بنگاه های موفق موجب تمرکز بازار در دست آنها شود و از سوی دیگر به دلیل بالا بودن کارایی این بنگاه ها، نرخ سودآوری آن ها نیز افزایش می یابد و در مجموع ملاحظه می شود که رابطه ی مثبتی بین تمرکز و سودآوری برقرار است.

[۱] -Structure- conduct- performance

[۲] -chicago-u.c.l.a

[۳] -behaviouralism

 متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 448